Renklerin Özellikleri ve Renk Grupları

Renk, ışığın bir cisim üzerine çarpması ile yansıyan ışınlardan gözümüzde meydana gelen duyumlardan her biridir. Renk; ışık, göz ve beyin vasıtasıyla kavranır. Renk ilk olarak İngiliz fizikçi Isaac Newton (1642-1727) tarafından incelenmiştir. Newton karanlık bir odaya açılan bir delikten giren güneş ışığını bir prizmadan geçirerek beyaz perdeye yansıtmıştır. Prizma güneş ışığını parçalayarak renklere ayrıştırmış ve […]

Renk, ışığın bir cisim üzerine çarpması ile yansıyan ışınlardan gözümüzde meydana gelen duyumlardan her biridir. Renk; ışık, göz ve beyin vasıtasıyla kavranır. Renk ilk olarak İngiliz fizikçi Isaac Newton (1642-1727) tarafından incelenmiştir. Newton karanlık bir odaya açılan bir delikten giren güneş ışığını bir prizmadan geçirerek beyaz perdeye yansıtmıştır. Prizma güneş ışığını parçalayarak renklere ayrıştırmış ve perde üzerine bu renkler yansımıştır.

Renk olayında üç önemli öğe vardır:
Işık, Yüzey ve Göz

Renk olayının bilimsel olarak açıklanması bu üç öğe ele alınarak yapılmalıdır.

Rengin özellikleri
Bir renk üç karakterde bulunur.
– Renk olarak
– Ton olarak ( aydınlık-açık-koyu)
– Kroma ( yoğunluk- saflık hâli )

Bir rengin ton değeri o rengin aydınlık, açık veya koyu olması durumudur. Ton sözcüğü renk ifade etmez. Örnek olarak açık mavi ile koyu mavi arasındaki fark ton farkıdır. Tonlar beyaz renk ile açılır, siyah renk ile koyulaştırılır. Bir rengin en saf ve en kuvvetli, canlı hâlindeki kıymetine de kroma denir. Örnek olarak aynı renkte ve aynı değerde yani birbirine ton farkı olmayan renklerden birinin diğerine göre daha canlı görünmesidir.

Renk grupları
Ana renkler: Güneş ışığı prizmadan geçip beyaz perdeye yansıdığında ortaya yedi renk çıkar. Bu yedi renk sarı, kırmızı, mavi, yeşil, mor, turuncu ve laciverttir. Bu renklerden sarı, kırmızı, mavi ana renktir. Doğada bulunan bütün renkler ana renklerden oluşur. Diğer renkler ise ara renklerdir (yeşil, mor, turuncu lacivert) Lacivert bir ana renk olan mavi ile ara renk olan mor renklerinin karışımıdır. Bu nedenle lacivert rengi renk çemberinde gösterilmez. Geriye kalan diğer altı renk, renk çemberini oluşturur.

Ara renkler: Renk çemberindeki üç ana rengin ikişer ikişer karışmasından elde edilen renklerdir.

Nötr renkler: Yanına ve üstüne gelen renklere bir etkisi olmayan onların renklerini değiştirmeyen renklere nötr renkler denir.

Siyah ile beyazın karışmasından elde edilen gri tonları nötr renktir.

Kırmızı, sarı, yeşil – mor, mavi, turuncu renk karışımlarından meydana gelen koyu beyaza yakın tam renksizliğe nötr renktir.

Kontrast renk: İki ana renk karıştırıldığında meydana gelen renk, karışıma iştirak etmeyen rengin kontrasttı yani zıttıdır. Örnek olarak kırmızı ile sarının karışımından elde edilen turuncu rengi bu karışımda yer almayan mavi rengi ile kontrasttır. Buna göre;
Mavi – Turuncu, Sarı – Mor, Kırmızı – Yeşil kontrast renklerdir.

Tamamlayıcı kontrast renkler: Renk çarkında birbirinin tam karşısında duran renklerdir. Bir ana renkle yardımcı renk eşlenerek birbirlerini tamamlar. İki ana rengin karışımından yapılan yardımcı renk, karışımına girmeyen üçüncü ana rengin tamamlayıcısıdır. Örneğin, sarı ile kırmızının karışımından olan turuncu karışıma girmeyen ve üçüncü ana renk olan mavinin tamamlayıcısıdır. Yeşil ile kırmızı, sarı ile mor, mavi ile turuncu yan yana geldiklerinde daha parlak ve daha canlı görünür.

Tamamlayıcı renkler karıştırılmayıp yan yana konulursa birbirinin değerini artırır. Birbirini tamamlayan renkler biri diğerine çok az karıştırılırsa o renkler parlaklığını ve özelliğini kaybeder.

Açık koyu kontrast: Renkler açık ve koyu olmak üzere iki değerde bulunur. Açık renk ile koyu renk yan yana getirildiğinde renklerin gerçek değeri ortaya çıkar.

Yanıltıcı kontrast
– Gri, kırmızı fon üzerinde yeşilimtırak görünür.
– Gri, turuncu fon üzerinde mavi görünür.
– Gri, sarı fon üzerinde kırmızı- mor (magenta) görünür.
– Gri, mavi fon üzerinde turuncu görünür.
– Gri, mor fon üzerinde sarımtırak görünür.

Sıcak soğuk kontrastı: Sıcak ve soğuk renkleri kullanılarak yapılan uyumdur.

Pastel renkler: Ana ve ara renklerin gri ile karışmasından elde edilen renklerdir.

Soğuk renkler: Soğuk renkler bize soğukluğu ve serinliği hatırlatan renklerdir. Mavi, mor ve mavi ile yeşil tonu taşıyan renkler üzerimizde bir serinlik ve sakinlik hissi yarattıklarından bunlara “soğuk renkler” denilmektedir.

Sıcak renkler: Sıcak renkler, bize ateşi ve sıcaklığı hatırlatan ve yansıtan renklerdir. Bunların başlıcaları; kırmızı, sarı ve turuncudur. Ayrıca bu renklerin değişik tonlarda karışımından meydana çıkan: Altın sarısı, kayısı ve bal rengi, şarap kırmızısı, pembe, vişneçürüğü, zeytinyeşili, kahverengi gibi renkler de “sıcak renkler” dendir.

Mobilya ve İç Mekan Tasarımı © 2024